Een dierbare verliezen is voor volwassenen een aangrijpende gebeurtenis die vrijwel niet te bevatten is. Voor kinderen kan de dood nog moeilijker te begrijpen zijn. Helaas komt het regelmatig voor dat kinderen op jonge leeftijd afscheid moeten nemen van iemand die hen dierbaar is. Dit kan een enorme impact hebben. Hoe ga je daar als ouder/verzorger mee om?

Hoe rouwen kinderen?
De manier waarop kinderen rouwen is sterk afhankelijk van de leeftijd van de kinderen. Baby’s en peuters hebben geen besef van de dood en zullen het dan ook niet bewust meemaken dat een dierbare hen ontvallen is. Zij merken echter wel dat er iets veranderd is. Zo kunnen kleine kinderen signalen van hun omgeving oppikken en raken ze daardoor beïnvloed. Ze voelen dat er iets aan de hand is, ze weten alleen niet precies wat.

Wat oudere kinderen, vanaf ongeveer een jaar of zes, krijgen meer begrip over de dood. Tussen het zesde en negende levensjaar is dit nog vrij oppervlakkig. Kinderen van deze leeftijd begrijpen dat de dood definitief is, maar wat de dood is, kunnen ze in de meeste gevallen nog niet duiden. Vanaf een jaar of negen heeft een kind het besef dat het leven onlosmakelijk verbonden is met de dood. Kinderen van deze leeftijd gaan vaak over tot het stellen van vragen, wat als confronterend kan worden ervaren. Toch is het goed om deze vragen serieus te nemen en waar mogelijk antwoord te geven.

Jongeren en rouw
Wanneer kinderen in de puberteit te maken krijgen met rouw, dan ervaren ze een dubbele uitdaging. Ze krijgen te maken met de uitdagingen die het met zich meebrengt om puber te zijn, waarbij vragen als ‘wie ben ik’ een hoofdrol spelen. Daarnaast krijgen ze te maken met het verdriet dat samengaat met het verlies van een dierbare. Rouwverwerking kan daardoor extra lastig zijn. Een die zich soms uit in stil verdriet.

Pubers kunnen zich gaan terugtrekken en niet praten over hun gevoelens, terwijl dit wel belangrijk is. Voor ouders/verzorgers van belang om hier aandacht voor te hebben en voldoende te praten met het kind. Steun het kind door te laten zien dat emoties er mogen zijn. Vaak is tijd hierin cruciaal, omdat een puber tijd nodig heeft om het verlies een plek te geven en te begrijpen wat er gebeurd is.

Kinderen helpen bij rouwverwerking
Als ouder/verzorger kun je veel doen om je kind te helpen bij het verwerken van verdriet. Sommige dingen zijn niet heel anders dan bij volwassenen, zoals het bieden van troost en ruimte geven aan emoties. Er zijn echter nog een aantal dingen die je voor kinderen kunt doen om hun rouw te vergemakkelijken.

• Wees eerlijk. Kinderen voelen dingen haarfijn aan en zijn gebaat bij eerlijke antwoorden. Door bijvoorbeeld te zeggen dat ‘oma weg is’, kunnen kinderen het idee krijgen dat oma dus wel nog terugkomt.
• Betrek je kind, ongeacht hoe klein het is, bij het overlijden. Laat het kind bijvoorbeeld een tekening maken voor de overledene. Dit kan helpen om het verlies een plek te geven.
• Laat je eigen verdriet zien. Zo weten kinderen en jongeren dat het niet erg is om verdrietig te zijn en dat je het er als ouder/verzorger ook wel eens moeilijk mee hebt dat jullie dierbare er niet meer is.
• Blijf met elkaar in gesprek. Bij pubers is het extra belangrijk om naar hun innerlijke leefwereld te vragen. Jongere kinderen zullen vaker op onverwachte momenten een vraag hebben. Beantwoord deze. Vaak is het dan weer goed en gaan kinderen verder met waar ze mee bezig waren.